Quantcast
Channel: Forumi Shqiptar
Viewing all articles
Browse latest Browse all 24430

Ligji për shërbimet sekrete : Si do të kontrollohen nga Kuvendi

$
0
0
Ligji për shërbimet sekrete : Si do të kontrollohen nga Kuvendi

Fejzi Braushi

Pas gati tre vitesh, Kuvendi ka vendosur që të nxjerrë nga sirtarët dhe të fusë në procedurë miratimi projektligjin me anë të të cilit synohet të vihennën kontroll të gjitha shërbimet e fshehta në Shqipëri. Drafti në fjalë vjen si një produkt i arritur në bashkëpunim me ekspertët e OSBE-së dhe që në mënyrë formale është depozituar para tri ditësh si nismë e deputetit Leonard Demi. Nisma në fjalë vjen pas një debati të gjatë mes mazhorancës dhe opozitës për kontrollin e shërbimeve inteligjente në vend, dhe nëpërmjet saj synohet që të realizohet kontroll parlamentar si për veprimtarinë e tyre, ashtu edhe për shpenzimet e çdo elementi tjetër që ka të bëjë me to.

Projektligji

Projektligji i paraqitur për miratim përbëhet nga 32 nene dhe në të përcaktohet si qëllimi, objektivi i kontrollit parlamentar dhe mekanizmat e realizimit të tij. Faktikisht bëhet fjalë për projektligj që është bazuar mbi modelin slloven dhe që nën konsulencën e ofruar nga ekspertë të OSBE-së është përshtatur me realitetin shqiptar. Kështu, sipas tij, parashikohet që të arrihet kontrolli parlamentar mbi të gjitha shërbimet informative dhe të sigurisë që veprojnë në vend apo që mund të krijohen në të ardhmen. Kontroll ky që do të realizohet nëpërmjet një nënkomisioni të posaçëm, që do të veprojë në komisionin parlamentar të Sigurisë. Nënkomisioni, ndryshe nga sa propozohej në draftin fillestar, nuk do ketë 7, por 5 anëtarë, të cilët do të zgjidhen me pëlqimin e palëve. Parashikohet që kryetarët e grupeve parlamentare të propozojnë emrat konkretë për anëtarë të këtij nënkomisioni, ku nënkryetari i komisionit të Sigurisë, i cili i përket opozitës, do ketë dhe postin e kryetarit të tij. Veç tij, kryetari i grupit parlamentar të opozitës do të propozojë nga radhët e deputetëve që janë pjesë e komisionit të Sigurisë edhe një anëtar tjetër si pjesë e këtij nënkomisioni. Ndërkohë që kryetari i grupit parlamentar të mazhorancës do të paraqesë 3 anëtarët e këtij nënkomisioni. Pra është gjetur një zgjidhje e tillë që opozita të ketë kryetarin dhe 1 anëtar, ndërsa mazhoranca të ketë shumicën në nënkomision me 3 anëtarë. Projektligji për shkak të fushës së zbatimit bën specifikime të atilla, që nuk lejon që një deputet tjetër të mund të zëvendësojë një anëtar të këtij nënkomisioni, veçse me vendim të Kuvendit. Gjithashtu për shkak të natyrës së informacionit që do ketë në dorë ky nënkomision, mbledhjet e tij do të jenë të mbyllura për publikun dhe mediat, ndërsa nuk mund të jenë pjesë e tyre as përfaqësuesit e qeverisë, përveç rasteve kur ata janë të ftuar. Një parashikim ky që është i ndryshëm nga ai që ishte caktuar në draftin fillestar, i cili parashikonte që mbledhjet mund të bëheshin edhe të hapura kur kjo kërkohej nga njëri prej anëtarëve dhe kur për këtë kërkesë votonin 2/3 e anëtarëve.

Veprimtaria

Për të përmbushur detyrimin e tij ligjor nënkomisioni në bashkëpunim edhe me përfaqësues të ekzekutivit përcakton një program vjetor pune. Ndërsa ka të drejtën që të punësojë një staf prej 5 specialistësh në shërbim të tij. Qeveria, ministritë përkatëse, autoritetet shtetërore, Prokurori i Përgjithshëm, ashtu si edhe organet administrative, entet e qeverisjes vendore, personat juridikë subjekte të së drejtës publike dhe mbajtësit e autoritetit publik, me përjashtim të gjykatave, janë të detyruar t’i sigurojnë Nënkomisionit, me kërkesë të tij, të dhëna dhe dokumente lidhur me kompetencat dhe detyrat e Nënkomisionit dhe të lejojnë Nënkomisionin të inspektojë këtë dokumentacion. Për kryerjen e detyrave të tij, Nënkomisioni mund të kërkojë dhe duhet të marrë të dhëna me shkrim dhe me gojë nga: anëtaret e Këshillit të Ministrave, Drejtuesit e Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, Prokurori i Përgjithshëm, ose prokurori i autorizuar prej tij, Inspektori i Përgjithshëm i ShISh, Kontrolli i Lartë i Shtetit, apo një përfaqësues i caktuar prej tij, drejtori i Drejtorisë për Sigurimin e lnformacionit të Klasifikuar. Ndërkohë punonjësi i Shërbimit objekt mbikëqyrje mund të refuzojë t’i përgjigjet pyetjeve të veçanta. Por punonjësit e shërbimeve mund të informojnë vetë Nënkomisionin mbi paligjshmërinë e pretenduara të një procedure të caktuar. Gjithashtu të drejtën për të refuzuar dhënien e informacionit e kanë dhe drejtuesit e shërbimeve në një sërë rastesh që specifikohen në mënyrë të detajuar në projektligj, siç janë ato që kanë të bëjnë me dekonspirimin e një hetimi, apo kur informacioni ka ardhur nga shërbime të tjera të huaja. Kur kërkohet nga Nënkomisioni, me përjashtim të gjykatave, drejtuesi i çdo autoriteti shtetëror, i organeve administrative dhe qeverisjes vendore janë të detyruar të marrin pjesë në takimet e Nënkomisionit dhe të japin shpjegime kur e kërkon ai. Gjithashtu drejtuesi i Shërbimit Informativ i paraqet për shqyrtim Nënkomisionit një raport vjetor mbi punën dhe aktivitetin financiar të shërbimit.





Pjesë nga projektligji



Fusha e zbatimit


Dispozitat e këtij ligji zbatohen lidhur me mbikëqyrjen e buxhetit dhe aktivitetet e Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, të cilat kërkojnë, sigurojnë dhe mbledhin informacion sipas ligjeve që zbatohen për përgjimin e telekomunikimeve si dhe që kryejnë apo zbatojnë procedura të tjera gjatë ushtrimit të veprimtarisë informative të miratuara nga Prokurori i Përgjithshëm, ashtu si edhe atyre që administrojnë sistemin e përgjimit dhe procedura të tjera të veçanta të ndjekjes penale.

Kjo përfshin Shërbimin Informativ të Shtetit (ShISh), Shërbimin Informativ Ushtarak (ShIU), Drejtorinë e Sigurimit të Informacionit të Klasifikuar, elementët e Policisë së Shtetit, Gardën Kombëtare, Shërbimin e Kontrollit të Brendshëm (ShKB), Shërbimin e Kontrollit të Brendshëm të Burgjeve (ShKBB), Policinë Financiare, të cilave më poshtë do t’u referohemi si Shërbime Informative dhe të Sigurisë.

Mbikëqyrja do të ushtrohet nga Nënkomisioni i ngritur pranë Komisionit të Përhershëm Parlamentar për Sigurinë Kombëtare, në emër të Kuvendit.



Niveli dhe shtrirja e mbikqyrjes

Mbikqyrja e Sherbimeve Informative dhe të Sigurisë zbatohet për aktivitetet dhe veprimtarinë e Sherbimeve Informative dhe të Sigurisë të përcaktuara me ligjet përkatëse, përfshire, por jo kufizuar, ligjet për Shërbimin Informativ të Shtetit dhe Shërbimin Informativ Ushtarak, si dhe buxhetet dhe shpenzimet e këtyre shërbimeve.

Nënkomisioni nuk ekzaminon proceset që lidhen me mbledhjen e provave sipas autorizimit gjyqësor.



Mbrojtja e të dhënave të klasifikuara

Çdo anëtarë i nënkomisionit nënshkruan një marrëveshje konfidencialiteti mbi sekretin shtetëror për heqjen dorë nga imuniteti ndaj ndjekjes penale të anëtarit të nënkomisionit, për rastet e ekspozimit të paautorizuar të informacionit të kalisifikuar skret shtetëror.

Çdo anëtarë i nënkomisionit apo çdo anëtarë i stafit para punësimit në nënkomision që për shkak të funksionit dhe kryerjes së detyrës ka nevojë për njohje në informacionin e klasifikuar sekret shtetëror, i nënshtrohet procedurave të verifikimit të pastërtisë së figurisë dhe pajisjes me çertifikatë sigurie.



Krijimi dhe funksionimi i Nenkornisionit

Nënkomisioni për mbikqyrjen e Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë krijohet nga Kuvendi si pjesë e Komisionit ekzistues të Kuvendit për Sigurinë Kombëtare.

Nënkomisioni krijohet dhe vepron në përputhje me rregullat e procedurës

së parashikuar në rregulloren e Kuvendit, për aq sa këto rregulla nuk bien në

kundërshtim me dispozitat e këtij ligji. Nënkornisioni përcakton më hollësi mënyrat e punës së tij të cilat miratohen nga Kuvendi, me propozimin e Nënkornisionit. Nënkomisioni mund të konsultohet me Shërbimet kryesore Informative dhe të Sigurisë para propozimit të tyre për miratim në Kuvend.

Nënkomisioni i raporton drejtpërsëdrejti Kuvendit dhe nuk është në varësi të Komisionit të Kuvendit për Sigurinë Kombëtare.





Përbërja e Nënkornisionit

Nënkomisioni përbëhet nga pesë anëtarë të marrë nga Komisioni për Sigurinë Kombëtare. Anëtarët e Nënkomisionit propozohen nga Kryctarët ë

grupeve parlarnentare ku Nën Kryeiari i Komisionit për Sigurinë Kombëtarë

caktohet automatikisht kryetar i Nënkornisionit. Një anëtar tjerër i Nënkornisionit caktohet nga opozita ndërsa Zëvendës Kryctari i Nënkomisionit dhe dy anëtarët e tjerë caktohen nga shumica parlamentare.

Kur një anëtar i Nënkomisionit jep dorëheqjen nga Kuvendi, ndryshon

grupin parlarnentar apo largohet nga Komisioni për Sigurinë Kombëtare, këtij

anëtari i kërkohet menjëherë të largohet nga Nënkomisioni. Anëtari i larguar

zëvendësohet nga një anëtar tjetër i Komisionit për Sigurinë Kombëtare, i cili

caktohet nga grupi përkatës parlarnentar.

Takimet e Nënkomisionit mbahen me dyer të rnbyllura. Kur Nënkomisioni mblidhet me dyer të mbyllura, dëputetët e tjerë të Kuvendit dhe anëtarët e Këshillit të Ministrave nuk lejohen të marrin pjesë në takime, përveçse nëse ftohen posaçërisht. Stafi i Nënkomisionit mund të marrë pjesë në takime ashtu si mund të

marrin pjese edhe ata që ftohen për të dëshmuar.

Me propozim të Kryetarit apo Zëvendës Kryetarit, Nënkomisioni mund të

pranojë në mënyrë unanime për të mbajtur një takim apo një pjesë të një takimi

të hapur për publikun. Në këto raste, Kryetari apo Zëvendës Kryetari i

Nënkomisionit mund konsultohet paraprakisht me Drejtuesit e Shërbimeve

Informative dhe të Sigurisë. Drejtuesit e Shërbimeve mund të kërkojnë nga Nën Komisioni që takimet të mbahen me dyer të mbyllura kur trajtohen çeshtje specifike të cilat lidhen me sigurinë kombëtare.





Mbikqyrja e aktivteteve dhe procedurave të Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë



Me qëllim që të ushtrohet mbikqyrja mbi aktivtetet e Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, Nënkomisioni ka kompetencat dhe detyrat e meposhtme:

a) Të mbikqyrë aktivitetet dhe veprimtarinë e Shërbimeve Informative dhe

të Sigurisë në përputhje me politikat e sigurisë kombëtare, Kushtetutën dhe

Ligjet;

b) Të informohet në lidhje me kryerjen e detyrave qe i janë ngarkuar

Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë në përmbushje të misionit të mbledhjes

dhe përpunimit të të dhënave dhe informacionit “Sekret shtetëror”,

c) Të mbykëqyrë zbatimin e procedurave specifike të miratuara nga Prokurori i Përgjithshëm, ose prokurori i autorizuar prej tij, përfshirë, por jo kufizuar, përgjimin e tëlekomunikimeve dhe mbledhjen e te dhenave.

d) Të mbikqyrë zbatimin e procedurave të përdorura nga Sherbimet Informative dhe të Sigurisë që janë miratuar në përgjithësi nga Prokurori i Përgjithshëm, ose prokurori i autorizuar prej tij si, por jo kufizuar, mbikqyrja e fshehtë fizike apo elektronike, burimet e fshehta njerëzore të informacionit dhe ndërhyrjet e fshehta në arnbiente;

e) Të informohet për gabimet dhe shkeljet, sidomos ato që kanë të bëjnë me

të drejtat dhe liritë e njeriut;

f) Te shqyrtoje programin vjetor te punes te Sherbi meve Informative dhe te

Sigurise;

g) Te shqyrtoje raportet mbi gjithe aktivitetin financiar te Sherbimeve

Informative dhe te Sigurise, pavaresisht nga burimet;

h) Te shqyrtoje projekt-buxhetin kornbetar dhe projektligje te tjera mbi

financimin e Sherbimeve Informative dhe te Sigurise, pavaresisht nga burimi;

i) Te shqyrtoje projekligjct dhe ligjet e tjera rnbi funksionimin dhc

veprimtarine e Sherbimeve Informative dhe te Sigurisc;

j) Te shqyrtojc njoftimct dhe nisrnat c individcve dhe organizaravc, lidhur

me kompetencat dhe detyrat e Nenkornisionit;

k) Te shqyrtoje zbatimin dhe perrnbushjen e kerkesave per informacion

drejtuar Sherbirneve Informative dhe te Sigurise nga institucione apo individe

kornbetare;

I) Te inforrnohet lidhur me punen e Drejtorise per Siguri min c

Informacionit te Klasifikuar, perfshire tc dhenat lidhur me shkeljct c sigurisc dhe nurnrin e certifikatave le sigurise te lcshuara apo te refuzuara.



Kufizimet në mbikqyrje. Refuzimi i dhënies së Informacionit ndaj Nënkomisionit

1. Kur Nënkomisionit i jepet informacion, me goje apo me shkrim, kërkesa mund të refuzohet nga Drejtuesit e Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, apo subjektet e tjerë të kërkuar, në rastet e mëposhtme:

Inforrnacioni është siguruar nga një palë e tretë apo një qeveri që i përket një shteti të huaj, ose një agjenci e tyre, e cila nuk jep miratimin për ekspozimin ndaj Nënkomisionit;

Ekspozirni i inforrnacionit mund të paragjykoje një ndjekje penale;

inforrnacioni mund të çojë në identifikimin ose të japë detaje të

punonjësve të fshehtë të Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, të burimeve të fshehta njerëzore të inforrnacionit, forma dhe metoda të tjera të punsës informative apo operative;

Inforrnacioni përfshin plan-veprirnet operative të Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, të cilat jane në zhvillim e sipër apo të papërfunduara;

Informacioni i kërkuar mund të çojë në një kërcënim serioz për jetën e punonjësve të Shërbimeve Informative dhe të Sigurisë, burimeve të fshehta njerëzore të informacionit ose personave të tjere.


MAPO

Viewing all articles
Browse latest Browse all 24430