Shenjat kryesore të pikësimit janë :
Pika ( . )
Pikëpyetja ( ? )
Pikëçuditja ( ! )
Tri pikat ( … )
Presja ( , )
Pikëpresja ( ; )
Dy pikat ( : )
Thonjëzat ( " „ )
Viza lidhëse ( - )
Pika , pikëpyetja , pikëçuditësja , dhe tri pikat përdoren në fund të fjalisë për të shënuar pushimin që ndan dy fjali në gjuhën e folur .Pika shënon intonacionin zbritës që shoqëron zakonisht fundin e fjalisë dëftore :
Genti erdhi vonë në shtëpi ( . )
Pikëpyetja shënon gafikisht intonacionin ngjitës që karakterizon pyetjen gjatë të folurit :
Si e keni emrin ( ? )
Pikëçuditjashënon grafikisht intonacionin ngjitës dhe intensitetin e veçantë që karakterizon shprehjen e një emocioni ( një e papritur , kundërshtim , zemërim , gëzim ) :
Merre librin dhe na lexo një përrallë ( ! )
Tri pikat tregojnë që fjalia përmban një nëntekst ose që mbetet e pambaruar :
Mësuesi i urdhëroi nxënësit të pastronin se (…)
Presja , pikëpresja , kllapat përdoren brenda fjalisë .
Presja shënon grafikisht një pushim të shkurtër brenda fjalisë . Ajo shërben për të vënë në dukje : - një fjalë a një grup fjalësh në rolin e një gjymtyre të veçuar :
Genti ( , ) djali më i madh( , ) punonte në peshkim …
Pikëpresja shënon grafikisht një pushim më të gjatë se presja . Ajo ndan në përgjithësi pjesë të ndryshme të pavarura të një fjalie të përbërë :
Ata që më donin , erdhën ( ; ) ata që s\'më donin , nuk erdhën .
Dy pikat shënojnë një pushim që zgjat pothuajse sa pikëpresja , por ndryshe prej saj dy pikat kanë një vlerë , lajmërojnë një shpjegim , një varg shembujsh etj .
Ishte paralizuar; nuk lëvizte dot asgjë (: )as duart, as këmbët.
Kllapat shënojnë një pushim të shkurtër si presja e shërbejnë për të dalluar , shquar dhe veçuar një grup fjalësh që shprehin një sqarim ose një mendim të ndërshtënë :
Te mali i kuq ---( mali quhej keshtu , se në mes kishte një shkëmb të kuq ) ndodhej alpinisti Shqipëtar
Thojëzat dhe vizat
Thonjëzat dhe viza shërbejnë për të rrethuar fjalët e një ose më shumë bashkëbiseduesve në një ligjëratë të drejtë .
(") Zemra e prindit nuk gënjehet aq kollaj(") , - tha plaku .
Thojëzat shërbejnë gjithashtu për të shënuar emertimet e rrugëve , institucioneve, titujt e librave , revistave , gazetave etj .:
Banon në rrugën (")Naim Frashëri(").
Pika ( . )
Pikëpyetja ( ? )
Pikëçuditja ( ! )
Tri pikat ( … )
Presja ( , )
Pikëpresja ( ; )
Dy pikat ( : )
Thonjëzat ( " „ )
Viza lidhëse ( - )
Pika , pikëpyetja , pikëçuditësja , dhe tri pikat përdoren në fund të fjalisë për të shënuar pushimin që ndan dy fjali në gjuhën e folur .Pika shënon intonacionin zbritës që shoqëron zakonisht fundin e fjalisë dëftore :
Genti erdhi vonë në shtëpi ( . )
Pikëpyetja shënon gafikisht intonacionin ngjitës që karakterizon pyetjen gjatë të folurit :
Si e keni emrin ( ? )
Pikëçuditjashënon grafikisht intonacionin ngjitës dhe intensitetin e veçantë që karakterizon shprehjen e një emocioni ( një e papritur , kundërshtim , zemërim , gëzim ) :
Merre librin dhe na lexo një përrallë ( ! )
Tri pikat tregojnë që fjalia përmban një nëntekst ose që mbetet e pambaruar :
Mësuesi i urdhëroi nxënësit të pastronin se (…)
Presja , pikëpresja , kllapat përdoren brenda fjalisë .
Presja shënon grafikisht një pushim të shkurtër brenda fjalisë . Ajo shërben për të vënë në dukje : - një fjalë a një grup fjalësh në rolin e një gjymtyre të veçuar :
Genti ( , ) djali më i madh( , ) punonte në peshkim …
Pikëpresja shënon grafikisht një pushim më të gjatë se presja . Ajo ndan në përgjithësi pjesë të ndryshme të pavarura të një fjalie të përbërë :
Ata që më donin , erdhën ( ; ) ata që s\'më donin , nuk erdhën .
Dy pikat shënojnë një pushim që zgjat pothuajse sa pikëpresja , por ndryshe prej saj dy pikat kanë një vlerë , lajmërojnë një shpjegim , një varg shembujsh etj .
Ishte paralizuar; nuk lëvizte dot asgjë (: )as duart, as këmbët.
Kllapat shënojnë një pushim të shkurtër si presja e shërbejnë për të dalluar , shquar dhe veçuar një grup fjalësh që shprehin një sqarim ose një mendim të ndërshtënë :
Te mali i kuq ---( mali quhej keshtu , se në mes kishte një shkëmb të kuq ) ndodhej alpinisti Shqipëtar
Thojëzat dhe vizat
Thonjëzat dhe viza shërbejnë për të rrethuar fjalët e një ose më shumë bashkëbiseduesve në një ligjëratë të drejtë .
(") Zemra e prindit nuk gënjehet aq kollaj(") , - tha plaku .
Thojëzat shërbejnë gjithashtu për të shënuar emertimet e rrugëve , institucioneve, titujt e librave , revistave , gazetave etj .:
Banon në rrugën (")Naim Frashëri(").